Interview over de Vlaamse sociale bescherming
Door: cliënt Francis Waegemens
Hoe is de Vlaamse sociale bescherming ontstaan voor zorgbehoevende personen?
Alles dateert al van 23 jaar terug, met de opstart van de Vlaamse zorgverzekering in 2001 en de oprichting van de zorgkassen. Van de Vlaamse sociale bescherming is er voor het eerst sprake geweest in 2009 maar die is er toen niet gekomen onder meer omdat er in België op bevoegdheidsvlak wat veranderingen op til waren met de zesde staathervorming. Het is pas na die zesde staatshervorming dat men terug het idee van een Vlaams sociale bescherming heeft opgenomen. Die is er dan in 2016 gekomen. Eerst met de zorgbudgetten en later ook aangevuld met nieuwe bevoegdheden van de zesde staatshervorming.
Welke specialist moet formulieren invullen om in aanmerking te komen voor een uitkering van de Vlaamse sociale bescherming?
Op zich kan iedereen die denkt in aanmerking te komen voor een tegemoetkoming binnen die Vlaamse sociale bescherming zelf een aanvraag indienen. Vaak gebeurt het wel dat er beroep gedaan wordt op de dienst maatschappelijk werk van de ziekenfondsen en/of de zorgkassen om die aanvraag mee te helpen indienen.
Wat zijn de sociale voordelen voor personen die een uitkering ontvangen van een fonds sociale bescherming?
We spreken nu van de zorgkassen. Als we het hebben over de zorgbudgetten zijn er binnen de Vlaamse sociale bescherming vandaag nog twee actieve zorgbudgetten. Het zorgbudget voor zwaar zorgbehoevenden is een uitkering van 140 euro per maand. Het tweede zorgbudget noemen wij het zorgbudget ouderen. Dit is een meer getrapt systeem dat op dit ogenblik maximum 750 euro per maand kan bedragen.
Hoe behandelt de christelijke mutualiteit alle aanvragen van hulpbehoevende personen die in aanmerking willen komen voor een uitkering van de Vlaamse sociale bescherming?
Hangt een beetje af van het type zorgbudget dat wordt aangevraagd. Als we het voorbeeld nemen van een aanvraag voor een zorgbudget voor zwaar zorgbehoevenden dan is het in principe de dienst maatschappelijk werk die instaat voor de indicatiestelling, die dus nagaat of de persoon in aanmerking komt voor een zorgbudget. Nadien wordt door de zorgkas de beslissing genomen. Zodra die beslissing genomen is, en die is positief, volgt er na een verplichte wachttijd van drie maanden een maandelijkse uitbetaling van het zorgbudget.
Hoe verloopt de uitbetaling van de sociale bescherming premie voor alleenstaande en gehuwden die zorgbehoevend zijn?
Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen alleenstaanden en gehuwden voor de uitbetaling van het zorgbudget. Het is zo dat de persoon zelf, de zorgbehoevende of de wettelijke vertegenwoordiger kunnen aangeven op welk rekeningnummer ze de uitbetaling willen. Dat kan op een persoonlijke rekening of op een rekening van een familielid of van de mantelzorger. Dat kan aangegeven worden in het aanvraagformulier.
Moeten zwaar zorgbehoevenden op gesprek komen bij een adviserend geneesheer die een aanvraag behandelt voor een sociale bescherming?
Op zich hebben de adviserend geneesheren van de ziekenfondsen daar geen rol in. Als we terug naar het voorbeeld kijken van het budget voor zwaar zorgbehoevenden dan gebeurt dit via een indicatiestelling door de dienst maatschappelijk werk. Het zijn zij die de afspraak maken met de persoon en vervolgens langsgaan om te kijken of hij of zij in aanmerking komt.
Hoe moet de sociale bescherming premie worden stopgezet bij zwaar zorgbehoevende personen die overleden zijn?
De zorgkassen krijgen de melding van het overlijden automatisch binnen. Vanaf dat de melding van het overlijden binnenkomt wordt de premie automatisch stopgezet. Het is niet zo dat de familie of nabestaanden ons op de hoogte moeten brengen. Dat gebeurt via een automatische melding die de zorgkassen ontvangen. Nadien wordt de betaling van het zorgbudget stopgezet.
Is er regelmatig overleg met een maatschappelijk medewerker van de Christelijke mutualiteit en zwaar zorgbehoevende personen die een uitkering ontvangen uit het Vlaamse sociale bescherming fonds?
Louter over het uitbetalen van het zorgbudget is er, nadat het recht werd toegekend geen specifiek contact rond het zorgbudget. Het is wel zo dat het zorgbudget vaak voor een bepaalde termijn wordt toegekend en als die termijn gaat aflopen wordt door de dienst maatschappelijk werk opnieuw een afspraak gemaakt met de persoon om te kijken of de persoon voor een verlenging van die periode in aanmerking komt. Er wordt dan opnieuw een indicatiestelling uitgevoerd om te kijken of er een nieuwe periode van zorgbudget kan worden toegekend.
Kunnen zwaar zorgbehoevende personen sociale vaardigheden aanleren nadat zij in aanmerking zijn gekomen voor de Vlaamse sociale bescherming?
Het zorgbudget kan vrij besteed worden. Iedere persoon kan het zorgbudget gebruiken en inzetten op een gebied naar keuze. Het is ook zo dat een zorgbudget wordt toegekend op basis van bepaalde beperkingen, mentaal maar ook fysiek. Het kan zijn dat als de persoon er mentaal op vooruit gaat door begeleiding of gewoon doordat de medische toestand verbetert, het recht op een zorgbudget na een bepaalde periode niet wordt verlengd omdat de persoon terug bin staat is om voor zichzelf te zorgen. Als het een tijdelijke situatie betreft waarbij de persoon zich emotioneel en/of fysiek in een kwetsbare positie bevindt met een hoge zorgbehoefte, kan het zijn dat het recht niet wordt verlengd wanneer bij een volgende indicatiestelling wordt vastgesteld dat de toestand verbeterd is.